Ruim drie jaar zijn verstreken sinds ik schreef over het decentraal sociaal web. Het idee liet me niet los, en ik bleef nadenken over hoe we gegevens kunnen delen zonder afhankelijk te worden van Google of Facebook. Ondertussen vond ik geestverwanten en hun ideeën. Unhosted is een website waar ideeën verzameld worden om de macht van grote web 2.0 sites terug te nemen. En Tim Berners-Lee zelf deelt onze zorgen, zodat hij project Solid begon.
Maar voordat we de controle terugnemen, moeten we begrijpen waarom we die ooit opgaven. Want deze sites geven ons wel voordelen die we niet meer kwijt willen:
- Backups We vertrouwen erop dat ze beter zijn in backups maken en veilig stellen dan wij. En om eerlijk te zijn, is dat ook zo.
- Beschikbaarheid Waar we toegang tot internet hebben, hebben we toegang tot de gegevens die we erop zetten. Dat geldt niet voor onze lokale bestanden, tenzijn we die open zetten, maar dan lopen we weer veel risico met nog veel meer open te zetten.
- Delen Meestal kost het niet meer dan een paar muisklikken om dingen te delen die toch al in de cloud zitten.
- Zoeken We kunnen dingen terugvinden, zonder dat we ooit netjes hoefden te ordenen. Wat een verschil met dat bureaublad dat vol staat met belangrijke documenten.
Hoe overtuigen we mensen om een alternatief voor Facebook te omarmen? Waar faalde Mastodon om mensen te laten overstappen van Twitter? Het terugkerende probleem met social media is dat je er niet van af wilt als je kennissen erop blijven zitten. Ik heb nog steeds een Facebook account, omdat ik weet dat ik met bepaalde mensen anders veel minder contact zou hebben
Voor alle gegevens die we willen delen met anderen, geldt dat de gegevens waarde hebben voor onszelf. Foto's, bookmarks, aantekeningen maken we in de eerste plaats voor onszelf, en eventueel daarna vinden we ze waardevol genoeg om ze te delen. Het uitgangspunt voor een decentraal sociaal web zou moeten zijn dat dit de eerste plek is waar we die gegevens voor onszelf bewaren. Dus de eerste stap is om dit te faciliteren, zonder gebruik te maken van cloud platforms. Eigenlijk, als een decentraal systeem goed genoeg is, dan kan het hier meteen al een voorsprong nemen, door de silo's te doorbreken die tussen de diverse cloud platforms bestaan. Er zouden geen grenzen moeten bestaan tussen foto's, blogs, bookmarks en aantekeningen.
Hiervoor bestaat al decennia een ander concept, ook door Tim Berners-Lee uitgebreid. Het heet Semantic Web, en is een graaf waar alle gegevens en concepten in samenhangen. Maar RDF triples zijn te onsamenhangend en technisch om algemeen omarmd te worden. Dus moeten we een manier vinden om hier handig mee te werken, door ze gegroepeerd op te slaan. Weinig mensen zullen RDF triples schrijven, maar de meeste mensen hebben er geen probleem mee om OpenGraph metadata aan hun blog post toe te voegen, als ze zien welke voordelen dat heeft.
Nu we wat ideeën hebben wat we willen, kunnen we kijken wat er al technisch beschikbaar is om ons te helpen het te bouwen.
SyncThing is een open source project om bestandssystemen synchroon te houden over internet. Het zal automatisch kopieën maken tussen computers en mobiele apparaten. SyncThing is ideaal voor binaire bestanden. Als de kopieën ver genoeg uit elkaar staan, zal zelfs een atoombom ze niet verloren laten gaan. Als je altijd een kopie kunt terugkrijgen, ben je ook een stuk minder kwetsbaar voor ransomware.
Git is een systeem dat zeer bekend is bij developers, omdat het het gelijktijdig bewerken van tekstbestanden (zoals source code) toestaat. Het staat toe om te versioneren en te vertakken. Het is van nature decentraal, omdat iedere "clone" een volwaardige, op zichzelf staande repository is, zonder noodzaak van een centrale autoriteit.
Als we praten over het managen van je eigen, persoonlijke content, dan hebben we het natuurlijk over een Content Management System. Maar een CMS up to date houden, inclusief SQL database en OS, was zelf voor een developer als mijzelf te veel werk, laat staan voor een doorsnee gebruiker. Een flinke verbetering heb ik nu ontdekt in een flat-file gebaseerde CMS genaamd Grav. Ook deze site is daar nu op gebaseerd. De content wordt als Markdown opgeslagen, met een Git clone in GitLab. Wat nog wel nodig is, is een web server als Apache of Nginx. Een stap verder kan ik alles dockerizen en overal draaien waar ik wil, ook met cloud hosting als AWS of DigitalOcean (hoewel je dan weer daarvan afhankelijk wordt).
Onze gegevens willen we liefst als bestanden bij elkaar houden, in een directorystructuur, met de metadata liefst erin of anders ernaast in aparte bestanden. Linked Data Platform maakt het mogelijk om je tekst- en binaire bestanden en de metadata bij elkaar op te slaan. LDP is gebaseerd op containers, die analoog zijn aan subdirectories op een bestandssysteem.
Volgens mij zijn er al veel hulpmiddelen om onze gegevens te organiseren en eventueel te delen. Nu moeten we nog onze mindset omzetten om het te gaan gebruiken in plaats van Google Photos of Flickr. Gaandeweg zullen we de tools hierop afstemmen en verbeteren. Mijn doel is om binnenkort op dergelijke wijze bookmarks, aantekeningen of foto's met kennissen te delen op een schaalbare, decentrale manier. Hopelijk voordat er weer drie jaar verstreken zijn.